COVID-19 is een infectieziekte veroorzaakt door het SARS-CoV-2 coronavirus, dat voor het eerst werd geïdentificeerd in Wuhan, China, eind 2019. Het virus behoort tot de familie van coronavirussen en heeft zich wereldwijd verspreid, wat resulteerde in een pandemie die Nederland en de rest van de wereld ingrijpend heeft beïnvloed.
Het virus verspreidt zich voornamelijk via druppeltjes die vrijkomen wanneer een geïnfecteerd persoon hoest, niest of spreekt. Transmissie kan ook plaatsvinden door het aanraken van besmette oppervlakken en vervolgens het gezicht te raken. De meest voorkomende symptomen zijn koorts, hoest, vermoeidheid, verlies van smaak en geur, hoofdpijn en keelpijn.
COVID-19 onderscheidt zich van gewone griep door specifieke symptomen zoals het verlies van reuk- en smaakvermogen, en kan bij sommige mensen langdurige klachten veroorzaken, ook wel bekend als long-COVID.
Nederlandse apotheken bieden verschillende COVID-19 zelftesten aan die u thuis kunt gebruiken. Deze testen zijn eenvoudig verkrijgbaar en bieden een snelle manier om uw COVID-19 status te controleren wanneer u symptomen ervaart of na mogelijke blootstelling aan het virus.
Er zijn twee hoofdtypen testen beschikbaar. Antigeentesten geven binnen 15-30 minuten resultaat en detecteren virale eiwitten, terwijl PCR-testen het genetisch materiaal van het virus detecteren en gevoeliger zijn, maar langer duren voor resultaten.
Test uzelf wanneer u symptomen ontwikkelt of na nauw contact met een besmet persoon. Voor optimale resultaten:
Bekende merken zoals Abbott, Roche en Flowflex zijn betrouwbare opties die in Nederlandse apotheken verkrijgbaar zijn. Raadpleeg altijd een zorgverlener bij twijfel over testresultaten of bij ernstige symptomen.
Bij milde COVID-19 symptomen kunnen vrij verkrijgbare medicijnen helpen om klachten te verlichten. Paracetamol is de eerste keuze voor koorts en pijn, waarbij de aanbevolen dosering van maximaal 4 gram per dag strikt aangehouden moet worden. Ibuprofen kan ook gebruikt worden, hoewel paracetamol de voorkeur heeft bij COVID-19.
Voor hoest en keelpijn zijn verschillende producten beschikbaar zoals hoestdrankjes, keelspray en zuigtabletten. Vitamine D en C supplementen kunnen het immuunsysteem ondersteunen, evenals zinktabletten die mogelijk het herstel bevorderen.
Let op contra-indicaties en wisselwerkingen met andere medicijnen. Neem contact op met uw huisarts bij:
In Nederland zijn verschillende COVID-19 vaccins beschikbaar, waaronder Pfizer-BioNTech, Moderna en Janssen. Pfizer en Moderna zijn mRNA-vaccins die zeer effectief zijn tegen ernstige ziekte, terwijl Janssen een vectorvaccin is dat met één prik bescherming biedt.
Boostervaccinaties worden aanbevolen voor kwetsbare groepen en ouderen. De timing hangt af van uw leeftijd, gezondheid en eerdere vaccinaties. Uw apotheek kan u informeren over het juiste moment voor uw booster.
Veelvoorkomende bijwerkingen zoals pijn op de injectieplaats, vermoeidheid en lichte koorts kunnen behandeld worden met paracetamol. Apotheken spelen een belangrijke rol in het vaccinatieprogramma door informatie te verstrekken en ondersteuning te bieden bij het verkrijgen van vaccinatiebewijzen en reisdocumenten.
Het dragen van mondkapjes blijft een belangrijke preventieve maatregel tegen COVID-19. Er zijn verschillende types beschikbaar, elk met hun eigen beschermingsniveau. FFP2-maskers bieden de hoogste bescherming met een filtratiecapaciteit van 94% en zijn vooral aanbevolen voor risicogroepen en in drukke binnenruimtes. Chirurgische mondkapjes beschermen voornamelijk anderen tegen uw ademdruppeltjes en zijn geschikt voor dagelijks gebruik. Stoffen maskers kunnen een alternatief zijn, maar bieden minder bescherming dan medische varianten.
Regelmatige handdesinfectie met alcohol-gebaseerde producten van minimaal 70% alcohol blijft essentieel. Draag het desinfectiemiddel altijd bij u en gebruik het na het aanraken van oppervlakken in openbare ruimtes. Voor thuisgebruik zijn oppervlaktereinigingsmiddelen met bewezen antivirale werking belangrijk voor het reinigen van deurknoppen, schakelaars en andere veelgeraakte oppervlakken.
Luchtreiniger filters met HEPA-technologie kunnen helpen bij het verminderen van virusdeeltjes in binnenruimtes. Voor kwetsbare groepen zijn extra voorzorgsmaatregelen noodzakelijk:
Bij reizen is het verstandig om desinfecterende doekjes mee te nemen en regelmatig handen te wassen. Houd u op de hoogte van lokale COVID-19 maatregelen op uw bestemming.
Post-COVID syndroom, ook wel Long COVID genoemd, betreft klachten die langer dan 12 weken na een COVID-19 infectie aanhouden. Dit kan iedereen treffen, ongeacht de ernst van de oorspronkelijke infectie. De exacte oorzaak is nog onduidelijk, maar het beïnvloedt miljoenen mensen wereldwijd en wordt steeds meer erkend als serieuze medische aandoening.
Long COVID kan zich op verschillende manieren manifesteren. De meest gemelde klachten zijn extreme vermoeidheid die niet verbetert met rust, concentratieproblemen en geheugenverlies (vaak 'brain fog' genoemd), en volledig of gedeeltelijk verlies van smaak en reuk. Andere symptomen kunnen zijn: kortademigheid, hoofdpijn, spierpijn en hartkloppingen.
Hoewel er geen specifieke geneesmiddelen zijn voor Long COVID, kunnen bepaalde supplementen ondersteunend werken:
Zoek medische hulp als symptomen uw dagelijks functioneren ernstig beperken of verergeren. Veel ziekenhuizen in Nederland bieden nu gespecialiseerde Long COVID poliklinieken. Geleidelijke opbouw van activiteiten, stressmanagement en adequate slaap zijn cruciaal voor herstel. Psychologische ondersteuning kan helpen bij het omgaan met de mentale impact van langdurige symptomen.
